In de voetsporen van de eerste kolonisten…
Afgelopen voorjaar ontdekten we de dorpen Frederiksoord en Wilhelminaoord en hun bijzondere geschiedenis. We kozen toen voor de monumentenroute. Een wandelroute van 11 kilometer – in te korten tot 4,5,8 of 9 kilometer – langs de monumenten en door de geschiedenis van de beide dorpen. Vandaag bezochten we Museum de Proefkolonie, dat de vorige keer nog gesloten was vanwege de coronacrisis. Museum de Proefkolonie is een vrij nieuw museum. Als bezoeker treed je er in de voetsporen van de eerste kolonisten en ervaar je hun verhaal via een multimediale tijdreis.
Tweehonderd jaar terug in de tijd
De eerste ruimte van het museum voerde ons zo’n tweehonderd jaar terug in de tijd en naar Amsterdam. Napoleon had Nederland na een overheersing van enkele jaren in diepe armoede achtergelaten. Een op de drie mensen kon niet rondkomen zonder hulp. Veel mensen zaten zonder werk en waren niet in staat hun vaak grote gezinnen te onderhouden. Naast armoede hadden velen te lijden onder ziekten. Met de grachten als open riolen was het met de hygiëne niet echt geweldig gesteld.
Een plan om armoede te bestrijden
Johannes van den Bosch trok zich de situatie in Nederland aan en kwam met een ambitieus plan om de armoede te bestrijden. Hij geloofde niet in het geven van aalmoezen. Dat zou de mensen maar lui maken en hun leefomstandigheden niet structureel verbeteren. Van den Bosch richtte de Maatschappij van Weldadigheid op. Met de Maatschappij van Weldadigheid wilde van den Bosch de armen, veelal uit de grote steden, helpen een eigen bestaan op te bouwen als boer. De Maatschappij kocht goedkope grond in Drenthe en begon met de selectie van gezinnen die er kon starten aan een nieuw bestaan.
De eerste kolonisten
De tweede ruimte van Museum de Proefkolonie is een grote filmzaal. Hier volgen we de levens van de eerste kolonisten die in de proefkolonie in Frederiksoord terecht kwamen. De eerste kolonisten bereikten het onbewerkte, ruige Drenthe via Amsterdam, waarna ze met een boot de Zuiderzee overstaken. Na een lange tocht met paard en wagen arriveren de eerste kolonisten op hun plek van bestemming. Ieder gezin kreeg tegen een lening een huis met wat grond, om het gezin en de kolonie van voedsel en inkomsten te voorzien. Kinderen konden naar school en de kolonisten leerden lezen, rekenen en schrijven.
Geen utopie
Toch was het leven op de kolonie niet zo utopisch als door van den Bosch was voorgesteld. De kolonisten hadden weinig vrijheid en het was er hard werken. Sommigen wisten zich er te wortelen en zich door goed gedrag op te werken tot pachter of vrijboer. Anderen konden hun draai minder goed vinden in dit afgelegen gebied, zo ver van alles en iedereen die ze kenden.
Museumcafé, kolonieschooltje en koloniewoning
De volgende en laatste ruimte van het museum is ingericht met een vaste tentoonstelling met informatie over het leven op de kolonie en over de maatschappij van weldadigheid. In het museumcafé vind je lokale bieren van Brouwerij Maallust. Er zijn ook leuke arrangementen te boeken, zoals een lunch- of borrelarrangement. Het museum is dankzij de multimediale aanpak ook erg geschikt om met kinderen te bezoeken. Wij kochten niet alleen een kaartje voor het museum maar ook voor het kolonieschooltje en de koloniewoning, beiden vlakbij het museum. Door een bezoek aan het schooltje en de koloniewoning krijg je een nog beter beeld van het leven van de eerste kolonisten in Frederiksoord.
